“Ilımlı İslam” ve “Türkiye örneği”

Diyanet İşleri Başkanı geçtiğimiz günlerde ABD’ye, zihinlerde birçok soru işareti bırakan bir ziyaret gerçekleştirdi.

Ziyaretin açık gündeminde “Ilımlı İslam” vardı. Utah Üniversitesi Ortadoğu Araştırmalar Merkezi’nde bu konuda bir sempozyum düzenlenmiş, Sayın Bardakoğlu da orada bir konuşma yapmıştı.

Ziyaretin tek gündeminin bundan ibaret olmadığı anlaşılıyor. Çünkü daha sonra Bardakoğlu ABD’deki birtakım resmi ve yarı resmi kurum ve kuruluşların yetkilileriyle ikili görüşmelerde bulunmuştu. Bunlar arasında Ulusal Güvenlik Konseyi’nin yetkilileri de bulunuyordu.

Basında yer alan açıklamalardan anlaşılan o ki, ABD “Ilımlı İslam” projesine destek istemiş, Bardakoğlu da bu desteğe hazır olduklarını söylemişti. ABD bu desteği isterken, bunun karşılığında da “Türkiye örneği”ni İslam dünyasına pazarlamayı teklif ediyordu. Hatta ‘Başkan’ın demecine bakılırsa, bu konuda Diyanet’ten “somut projeler” bile istenmişti.

Anlaşılan o ki, Bardakoğlu ABD’lilerin bu konudaki taleplerine hiç de mesafeli yaklaşmamış. Ne mesafelisi, “Diyanet İşleri Başkanlığı olarak bu gibi önerilere hazırız” bile denmiş.

Düşünsenize bir, dünyaya dayılık etmeye kalkan iri güç kendi kendine dünyaya nizamat vermek için senaryolar yazacak ve sizi rol almaya çağıracak. Siz bu teklifin altında bir bit yeniği olup olmadığını düşünmeyeceksiniz. Bir “acaba” bile demeyeceksiniz.

Çağlayangil miydi “Büyük devletlerle iş tutmak ayıyla yatağa girmeye benzer” diyen? Irak savaşında hem dünyayı hem kendi kamuoyunu aldattığını kendisi dahi itiraf eden bir azman güçle iş tutarken, işin bu tarafı hiç akla gelmez mi?

Hakkını yemeyelim, Bardakoğlu hepten de ‘teslimiyetçi’ değil ABD’ye karşı. Hatta bir konuda Amerikalıları terslediği bile söylenebilir. Hani şu ABD’nin hazırlattığı insan hakları raporunda yer alan “Türkiye’de din özgürlüğünün bir ölçüde kısıtlandığı” tespiti konusunda. Başkan “Dini özgürlükler anayasal çerçevede korunuyor” bile demiş.

Peki, şimdi bu oldu mu?

Elin oğlu size “Biz bir elbise diktik, adını İslam koyduk, bunu da Müslümanların tümüne zorla da olsa giydirmek istiyoruz. Sizden de terzi çırağı olmanızı, bu elbiseyi teyellemenizi, ütülemenizi istiyoruz” diyecek, siz de buna “hay hay efendim” diyeceksiniz. İş sizin de sorumluluk alanınıza giren ülkenizdeki dini özgürlükler aleyhindeki uygulamalara gelince tavana bile bakmayacak, özgürlüklerin korunduğunu söyleyeceksiniz. Neyse?

Bu işte bir yanlışlık var. Hatta bu iş baştan ayağa yanlış.

Birincisi, projenin sahibi yanlış. Bu proje ABD’nin projesi ve ABD bir avuç kendini bilmez tarafından kötü yola düşürülmüştür. Kendi halkına hesap veremeyen bir güruhun kirli tezgahına tezgahtar olmanın âlemi var mı?

İkincisi, din açısından yanlış. Hani Türkiye laik bir devletti? Nerede kaldı laiklik? Bardakoğlu “Türkiye’deki laik demokrasinin tablodaki payını bildiklerini” ifade etmiş. Başbakanı’na iftar daveti verdi diye atmadığı kötek kalmamış bir ülke, nasıl oluyor da başkalarına belli bir din anlayışı pazarlamaya çalışıyor? Bu dini siyasete alet etmek olmuyor mu? ABD’ye laik olduğumuz burada da hatırlatılamaz mıydı? Devlet eliyle din ihraç etmenin rejim ihraç etmekten ne farkı var? Hem İslam dini, Türkiye’nin “malı” mı ki, onu istediği gibi boyayıp ona buna ihraç etmeye kalkıyor?

Üçüncüsü, Diyanet açısından yanlış. Diyanet şimdiye kadarki yanlış uygulamalarıyla bu halkın nezdinde hayli düşük olan kendi itibarını yükseltmeli. Diyanet-Sen Genel Başkanı Ahmet Yıldız bu probleme dikkat çekiyor ve “Halkın % 56’sı Diyanet’e ve resmi din görevlileri sınıfına güvenmiyor” diyordu. Diyanet kendi halkının gözünde kaybettiği itibarı ta ABD’lerde aramıyor herhalde. ABD’yle iş tutmak, Diyanet’e zaten kaybettiği itibarını hepten kaybettirir.

Dördüncüsü, “Ilımlı İslam” projesinin kendisi yanlış. Yanlış, çünkü dinin yorumlarından birini mahkum etmenin yolu, bir diğer yorumu dayatmak değildir. Bu olaya bilimsel değil, yüzeysel bakmaktır. Tabiî ki sorunu doğru teşhis edememektir. İslam’ın şiddet intac eden yorumları “dini” olmaktan daha çok başka sebeplerin eseridir ve bu ayrı bir bahistir.

İngilizlerin 19. yüzyılda Hidivler ile Vahhabiler arasındaki ikili oynama taktiğini bugün revize edilmiş haliyle ABD uygulamaktadır. Bu taktik Osmanlı’ya hiçbir şey kazandırmamış, kaybettirmiştir. Müslümanlar arasına kin ve kan (Taif katliamı gibi) girmiştir.

Dördüncüsü, “Türkiye örneği” lafı şimdilik sadece lafu güzaf olduğu için yanlıştır. Eşini örtüsüyle Başbakanı olduğu devletin resmi davetine dahi sokamayan bir ülke “örnektir” doğru. Ama kabul edin ki değil Müslüman’ı gayrı müslimi dahi güldüren bir örnektir. Bu olsa olsa “örnek alınacak” bir örnek değil “ibret alınacak” bir örnek olabilir.

Netice belli: 80’li yılların “Amerikancı İslam”ının başına ne geldiyse, 2000’li yılların “Amerikan İslamı”nın başına da aynısı gelecektir.

İlle de rol arıyorsak, kendi senaryomuzu yazalım. Ama önce “biz” kimiz, ona bir karar verelim.